Cilt 1 Sayı 1 | Nisan 2021

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN ÜÇ AŞAMALI TESTİ

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “özel ve aile yaşamına saygı hakkını” düzenleyen 8,  “düşünce, vicdan ve din özgürlüğünü” düzenleyen 9, “ifade özgürlüğünü” düzenleyen 10 ve “toplanma ve örgütlenme özgürlüğünü” düzenleyen 11. maddesi yine Sözleşme metniyle bazı sınırlamalara tabi tutulmuştur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, maddelerin kendi içerisinde yer verilen bu sınırlamaları somut olaylara uygulamak için bir test geliştirmiştir. Doktrinde “üç aşamalı test” olarak adlandırılan bu inceleme usulü, Sözleşme’nin 8-11. maddelerindeki haklara devletler tarafından yapılan müdahaleleri incelerken Mahkemenin sonuca gitmede kullandığı temel aracı haline gelmiştir. Çalışma kapsamında, Mahkemenin  “hukukilik”, “meşru amaç” ve “demokratik toplumda gereklilik” olarak kısaltılabilecek üç aşamalı testinin temel yapıtaşları ele alınmıştır. Mahkemenin üç aşamalı testiyle ilgili içtihatlarından derlenen bu makale, Sözleşme’nin 8 ila 11. maddeleriyle ilgili yapılan şikâyetlerde Mahkemenin kullandığı yargılama yöntem ve usulüne ilişkin genel bir çerçeve sunmaktadır.

Üç aşamalı test,  AİHM üçlü test, demokratik toplumda gereklilik testi, AİHS 8-11. madde testi